بررسی تاثیر جنسیت نویسنده بر بکار گیری ابزارهای انسجام واژگانی در پاره ای از داستان های کوتاه برخی نویسندگان معاصر زبان فارسی برپایه نظریه هلیدی و حسن (1976)

یکی از مباحث تحلیل گفتمان، تحلیل متن است. متن واحدی معنایی می باشد که اجزای آن دارای پیوند منطقی می باشند. اساسی ترین عامل ایجاد پیوند میان اجزای متن، انسجام می باشد. یکی از ابزارهای انسجام متن، انسجام واژگانی نامیده می شود. از نظر هلیدی و حسن(1976) مهم ترین روابط معنایی میان واژگان عبارتند از تکرار و باهم آیی . تکرار خود صورتهایی دارد; از جمله، بازآیی، هم معنایی ، تضاد معنایی و شمول معنایی . باهم آیی یعنی پیوستگی و ارتباط بین واژگان که به نوعی با یکدیگر به کار می روند. در این پژوهش تلاش شده است تا ابزار های چند گانه ایجاد انسجام واژگانی از دیدگاه هلیدی و حسن (1976) در پاره ای از داستانهای کوتاه برخی نویسندگان معاصر زبان فارسی بررسی و ارائه شود و به بررسی تاثیر جنسیت نویسنده بر به کارگیری این ابزارها پرداخته شود. روش انجام پژوهش، تحلیلی – توصیفی می باشد. به این منظور آثار سه نویسنده زن و سه نویسنده مرد بین سالهای 1370 تا 1390 انتخاب شده اند، به گونه ای که از میان آثار هر کدام از آنها یک اثر بطور تصادفی بعنوان پیکره تحقیق انتخاب شده است. در متون انتخابی فوق، ابزارهای انسجام واژگانی شناسایی و در جداول خاص همراه با بسامد آنها ارائه شده اند. پژوهش حاضر نشان می دهد که ابزار های انسجام واژگانی در داستان های کوتاه زبان فارسی مورد بررسی با ابزار های انسجام واژگانی مورد نظر هلیدی و حسن (1976) قابل انطباق هستند. نتایج نشان می دهند که نویسندگان مرد، ابزار تکرار را با میانگین بسامد33/123، با هم آیی را با میانگین بسامد 33/27، تضاد معنایی را با میانگین بسامد 66/6 ، هم معنایی را با میانگین بسامد 4 و شمول معنایی را با میانگین بسامد 2 به کار گرفته اند ، در حالیکه نویسندگان زن، ابزار تکرار را با میانگین بسامد 33/86، با هم ایی را با میانگین بسامد 66/23، تضاد معنایی را با میانگین بسامد13، هم معنایی را با میانگین بسامد 33/0 و شمول معنایی را با میانگین بسامد 66/0 به کار گرفته اند. با ازمون ناپارامتر ی من_ ویتنی(1947) مشخص می شود که اختلاف دو گروه در بکارگیری ابزارهای تکرار و هم معنایی، معنادار می باشد اما در کاربرد تضاد معنایی، شمول معنایی و باهم آیی اختلاف معناداری بین دو گروه مشاهده نمی شود.